Η μάχη των μαχών στο ύψωμα 731 (09 – 14 Μαρτίου 1941). Ελληνοιταλικός πόλεμος.
Ας αναρτήσουμε και κάτι που μας κάνει περήφανους, γιατί έχει μαυρίσει η ψυχή μας…
Με κάθε επισημότητα πραγματοποιήθηκε απόψε στο πνευματικό κέντρο του δήμου Τρικκαίων εκδήλωση «Τιμής και Μνήμης για τους μαχητές του 5ου Συντάγματος στο Ύψωμα 731».
Η εκδήλωση ξεκίνησε με υποδοχή και απονομή τιμής στην Πολεμική Σημαία του 5ου Συντάγματος. Ακολούθησαν χαιρετισμοί και ομιλίες επίσημων προσκεκλημένων και η απονομή τιμητικού μεταλλίου και τιμητικής διάκρισης στους επιζώντες πολεμιστές του έπους 1940-41. Η εκδήλωση περιλάμβανε ακόμα απονομή τιμητικού μεταλλίου και τιμητικής διάκρισης μετά θάνατον στους απογόνους των πεσόντων Τρικαλινών στο έπος του 1940-41 όπως και την προβολή ντοκιμαντέρ. Ο νομάρχης Τρικάλων, Ηλίας Βλαχογιάννης, υπογράμμισε πως οι Τρικαλινοί μαχητές του ηρωικού 5ου Συντάγματος Πεζικού Τρικάλων από τις 9 έως τις 12 Μαρτίου του 1941 έγραψαν τις πλέον ηρωικές και ένδοξες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας πολεμώντας με απαράμιλλη ανδρεία, με αυταπάρνηση και αυτοθυσία.
Ο νομάρχης Μαγνησίας, Απόστολος Παπατόλιας, τόνισε πως δικαίως η 9η Μαρτίου σύμφωνα με Φ.Ε.Κ. τιμάται κάθε χρόνο ως εθνική εορτή στα Τρίκαλα θυμίζοντας την σπουδαία εκείνη ημέρα όπου οι στρατιώτες του ΙΙ τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού με επικεφαλής τον Πουριανό Ταγματάρχη, Δημήτριο Κασλά, έγραψαν λαμπρές σελίδες της νεότερης Ελλάδος.
Άρθρο του Νομάρχη Τρικάλων Ηλία Βλαχογιάννη
Μια από τις πιο λαμπρές σελίδες της τοπικής μας ιστορίας, αποτελεί αναμφισβήτητα και η ηρωική αντίσταση, η απαράμιλλη γενναιότητα και αυτοθυσία των Τρικαλινών υπερασπιστών του Υψώματος 731 τον Μάρτιο του 1941 στην Κλεισούρα που προκάλεσε θαυμασμό και δέος σε φίλους και εχθρούς.
Αυτό το ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός, με πρωτοβουλία της Ν.Α. Τρικάλων ανασύρθηκε από την αμείλικτη ομίχλη του χρόνου, αναδείχθηκε στις σωστές του διαστάσεις με ντοκουμέντα και προσωπικές μαρτυρίες και σχεδιάστηκε το επόμενο βήμα με στόχο να μείνουν για πάντα ζωντανές η μνήμη και η θυσία τους.
Ειδικότερα σε αυτόν τον τρίτο στόχο να παραμείνει δηλαδή άσβεστη ως φωτεινός φάρος και παράδειγμα για μίμηση η θυσία τους, έχουμε δρομολογήσει τη διαδικασία για να καθιερωθεί η 9η Μαρτίου ως Ημέρα Τιμής και Μνήμης των Τρικαλινών Ηρώων που αποτελούσαν το 5ου Σύνταγμα Πεζικού και έδωσαν τον υπέρ πάντων αγώνα για την ελευθερία και την Εθνική ανεξαρτησία.
Τα γεγονότα της εποχής εκείνης καθορίζουν την ιστορική μας πορεία ως Έθνος. Στο έπος των αγωνιστών – υπερασπιστών του υψώματος 731, περιλαμβάνεται η Ελλάδα, η Λευτεριά, ολόκληρος ο Ελληνισμός. Όσα συνέβησαν στο ύψωμα 731 δεν ένα τυχαίο πολεμικό επεισόδιο αλλά οι μάχες στο Καλπάκι και την Πίνδο αποτελούν μοναδικά παραδείγματα ισάξια του έπους των Θερμοπυλών και του Μαραθώνα. Το Ύψωμα 731 ήταν η μάχη των μαχών, ήταν τιτανομαχία, στην οποία πρωταγωνιστές υπήρξαν Θεσσαλοί.
Ιστορικά σας αναφέρω τα κάτωθι.
Χρονικά τα γεγονότα στο ύψωμα 731 κατά τον Ελληνο-Ιταλικό Πόλεμο συνέβησαν στη διάρκεια της λεγόμενης εαρινής αντεπίθεσης των Ιταλών, που έλαβε χώρα κυρίως κατά την περίοδο από 9 έως και 25 Μαρτίου 1941. Το εν λόγω ύψωμα βρίσκεται περί τα 20 χλμ. βόρεια της Κλεισούρας. Ήταν ένα από τα ισχυρότερα ερείσματα, που κατέλαβε ο Ελληνικός Στρατός κατά τους χειμερινούς αγώνες που προηγήθηκαν, κλειδί της όλης τοποθεσίας , στον κεντρικό τομέα της Αλβανίας.
Η παραμονή σε Ελληνικά χέρια του υψώματος αυτού καταδίκαζε κάθε προσπάθεια των Ιταλών. Η αρχή της Ιταλικής επίθεσης έγινε νωρίς το πρωί της 9ης Μαρτίου με σφοδρή δράση του πυροβολικού με όλμους και αεροπορικό βομβαρδισμό των Ελληνικών θέσεων. Σε δεκάδες χιλιάδες υπολογίζονται οι οβίδες που έριξε την ημέρα αυτή το Ιταλικό πυροβολικό. Τέτοια ήταν η σφοδρότητα του βομβαρδισμού που στο ύψωμα 731 ανασκάπτονται τα πάντα, το δάσος γρήγορα εξαφανίζεται οι ηρωικοί όμως υπερασπιστές που δυσκολεύονται να αναπνεύσουν από τον καπνό και τις φλόγες παραμένουν ακλόνητοι στις θέσεις τους.
Τον βομβαρδισμό ακολουθεί ανεπιτυχής προσπάθεια των Ιταλών να καταλάβουν το ύψωμα. Η αντίσταση των Ελλήνων και η μάχη σώμα με σώμα συνδυασμένη με την αποτελεσματικότητα του πυροβολικού μας επιφέρουν σοβαρές απώλειες στους Ιταλούς που οπισθοχωρούν κατάπληκτοι. Η εικόνα που παρουσιάζεται την ημέρα αυτή είναι φρίκη, δέος, αιματοχυσία. Οι ίδιες τρομερές σκηνές επαναλαμβάνονται πολλές φορές την ημέρα αλλά και τις μέρες που ακολουθούν. Οι Ιταλοί επιτίθενται κατά κύματα μέρα και νύχτα και πάντα αποτυγχάνουν στο στόχο τους. Η απαράμιλλη γενναιότητα και αυτοθυσία των αμυνόμενων Ελλήνων υπερασπιστών δεν επιτρέπει καμία παραχώρηση. Ο ξεσηκωμός είχε το κέφι της λεβεντιάς.
Στο τριήμερο διάστημα από 9 έως 11 Μαρτίου 1941 πενήντα Τρικαλινοί θυσιάστηκαν ηρωικά υπερασπιζόμενοι το ύψωμα. Η τρίτη μέρα βρίσκει το 5ο Σύνταγμα το οποίο στην πλειοψηφία του απαρτιζόταν από Τρικαλινούς να έχει χάσει 586 άνδρες, περίπου τη μισή του δύναμη. Τρικαλινός ήταν ο πρώτος νεκρός στρατιώτης ονόματι Τσιαβαλιάρης Βασίλειος από την Πιαλεία καθώς επίσης Τρικαλινός ήταν και ο πρώτος νεκρός αξιωματικός επικεφαλής του Συντάγματος ονόματι Νικόλαος Γεωργούλας. Θλιβερό προνόμιο ο χαμός των Τρικαλινών αγωνιστών αλλά και μεγάλη τιμή για το αίμα που έδωσαν οι εκατόμβες των Τρικαλινών.
Η 25η Μαρτίου 1941 ημέρα εορτασμού της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας, βρήκε τους Ιταλούς με 1.000 Ιταλούς να μην έχουν προχωρήσει καθόλου τους δε Έλληνες υπερασπιστές αμετακίνητους στις αρχικές τους θέσεις. Ο Μουσολίνι παρακολουθώντας τη μάχη η οποία ακύρωσε την τελευταία του προσπάθεια να κατακτήσει την Ελλάδα έφυγε ντροπιασμένος και ανάγκασε την κοσμοκράτειρα Γερμανία να πάει εναντίον ενός μικρού κράτους με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος. Οι συγκλονιστικές στιγμές της προσπάθειας των Ελλήνων να αποκρούσουν την εαρινή επίθεση στο ύψωμα 731, έμειναν βαθιά χαραγμένες στη μνήμη όσων από τους ήρωες αυτούς επιβίωσαν, οι δε ιστορικοί που κατέγραψαν τα γεγονότα της περιόδου εκείνης συνέβαλαν ουσιαστικά στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης των Ελλήνων ώστε να μην ξεχνάμε το μέγεθος της θυσίας.
Οι υπερασπιστές του υψώματος 731 όπως και όλοι οι Έλληνες στο πόλεμο του ʽ40 έδειξαν απίστευτη ανδρεία και γενναιότητα και δεν είχαν άγνοια του κινδύνου πολέμησαν αποφασισμένοι να πεθάνουν. Πρέπει να μάθουν τα παιδιά μας να υπερηφανεύονται πάνω στο τι έκαναν οι πατέρες τους και να αντλούν δύναμη και αξιοσύνη. Ως Έλληνες και Τρικαλινοί αισθανόμαστε υπερήφανοι για τον ηρωισμό των μαχητών μας.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση στις 15-04-2008 με τη συμμετοχή των Αρχών του Νομού διοργάνωσε οδοιπορικό στον τόπο της θυσίας του Υψώματος 731 στην περιοχή της Κλεισούρας για να αποτίσει φόρο τιμής στους πεσόντες Ήρωες, μια μοναδική συγκλονιστική εμπειρία.
Στις προθέσεις μας εκτός των άλλων είναι να εγείρει η Νομαρχία μνημείο για το 731 αντάξιο της προσφοράς αυτών των ανθρώπων που έδωσαν τη ζωή τους. Όπως οι ηρωικοί νεκροί Έλληνες υπερασπιστές του υψώματος 731 έτσι και εμείς σήμερα με άγρυπνη συνείδηση και έντονο το αίσθημα της ευθύνης κάνουμε το θρήνο για το χαμό τους έπαινο. Η εποποιία του 731 πρέπει να γίνει κομμάτι της τοπικής μας ιστορίας.
Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων για να δικαιωθούν οι ηρωικοί νεκροί και να παρηγορηθούν οι απόγονοί τους, αισθάνεται την υποχρέωση, σαν ελάχιστο φόρο τιμής να καθιερώσει την 9η Μαρτίου ως ημέρα εορτασμού και απότισης φόρου τιμής και μνήμης των Τρικαλινών του 5ου Συντάγματος πεζικού που συμμετείχαν και υπεραμύνθηκαν του υψώματος 731 στην Κλεισούρα κατά των Ιταλών, την άνοιξη του 1941.
Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων στη φετινή εκδήλωση της 9ης Μαρτίου που θα γίνει στις 7 μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο του δήμου Τρικάλων σε ειδική εκδήλωση θα απονείμει τιμητική διάκριση μετά θάνατον στους πεσόντες για την ελευθερία της πατρίδας στα βουνά της Βόρειας Ηπείρου στο ένδοξο έπος του 1940 – 41 αλλά και στους εν ζωή ευρισκόμενους πολεμιστές του 1940 – 41.
Επίσης στην εκδήλωση προγραμματίζονται εισηγήσεις για το νόημα της θυσίας των συμπατριωτών μας. Στο χώρο της εκδήλωσης θα βρίσκεται και η ιστορική σημαία που έφεραν οι ήρωες του 5ου Συντάγματος πίσω στα Τρίκαλα, η οποία σώζεται και φυλάσσεται ως κειμήλιο στη Σ.Μ.Υ. Τρικάλων.
- Φωτογραφικό αφιέρωμα –
