Τζέιμς Σταυρίδης,
Ο Ελληνοαμερικανός
διοικητής του ΝΑΤΟ
Του Δημήτρη Κοτταρίδη
«ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΣΚΟΤΩΣΑΝ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΠΠΟΥ ΜΟΥ»
«Ανήκω σε ελληνοαμερικανική οικογένεια. Ο πατέρας μου μιλούσε θαυμάσια ελληνικά… Τα δικά μου ελληνικά είναι, δυστυχώς, φρικτά, και οι κόρες μου δεν τα μιλούν καθόλου». Περήφανος για την ελληνική καταγωγή του εμφανίζεται σε κάθε ευκαιρία ο ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης, ο νέος ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ.
Έχοντας διατελέσει ανώτερος στρατιωτικός σύμβουλος του Ντόναλντ Ράμσφελντ, όταν ο τελευταίος ήταν υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, και επικεφαλής της αμερικανικής Νότιας Διοίκησης, η οποία επιβλέπει τις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λατινική Αμερική, η τοποθέτηση του Τζέιμς Σταυρίδη στα ανώτατα κλιμάκια της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας συνεχίζει να θορυβεί τη γειτονική Τουρκία, η οποία κρατά ιδιαίτερα επιφυλακτική στάση απέναντί του. Αιτία οι κατηγορίες κατά της Άγκυρας που αναφέρονται στο βιβλίο του Destroyer Captain: Μαθήματα μιας Πρώτης Εντολής, το οποίο κυκλοφόρησε το 2008. Στο βιβλίο αυτό, ο ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ αναφέρεται στη στενή του σχέση με τη Μικρά Ασία και αποκαλύπτει πως «στις αρχές της δεκαετίας του 1920, ο παππούς μου, ένας στιβαρός δάσκαλος, ο Δημήτριος Σταυρίδης, είχε απελαθεί από την Τουρκία ως μέρος της “εθνοκάθαρσης”, η οποία υλοποιήθηκε κατά των Ελλήνων που ζούσαν στα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Είχε μόλις δραπετεύσει για να σώσει τη ζωή του με μια μικρή βάρκα και, αφού έφτασε στην Αθήνα, πήγε στο Έλλις Άιλαντ στις ΗΠΑ. Ο αδερφός του δεν ήταν τόσο τυχερός, αφού σκοτώθηκε από τους Τούρκους, ως μέρος της βίας κατά της ελληνικής μειονότητας».
Ουσιαστικά ο Σταυρίδης κατηγορεί την Τουρκία για «εθνοκάθαρση» και «πογκρόμ», στα θύματα των οποίων περιλαμβάνονται οι παππούδες του, οι οποίοι εκδιώχθηκαν από την πατρίδα τους τη Σμύρνη, ενώ και ο θείος του πατέρα του σκοτώθηκε από βίαιες ενέργειες των Τούρκων κατά των Ελλήνων.
Πριν ακόμα του ανατεθεί η διοίκηση της νατοϊκής συμμαχίας, ο Τζέιμς Σταυρίδης είχε προφανώς δυναμιτίσει τη σχέση του με το τουρκικό κατεστημένο, το οποίο κατηγόρησε ευθέως για εθνοκάθαρση εις βάρος των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.
Η ειρωνεία για τον κ. Σταυρίδη ήταν όταν βρέθηκε στα ανοιχτά των ακτών της Τουρκίας ως κυβερνήτης ενός πολεμικού πλοίου, στο πλαίσιο πολυεθνικής άσκησης της συμμαχίας.
Ο Σταυρίδης αναφέρει χαρακτηριστικά στο βιβλίο του:
«Η πιο εκπληκτική ιστορική ειρωνεία που θα μπορούσα να φανταστώ ήταν όταν μια πολυεθνική άσκηση του ΝΑΤΟ, στα ανοιχτά των ακτών της δυτικής Τουρκίας, με έφερε στη θέση του παππού μου. Η πιο απίστευτη ιστορική ειρωνεία εκτυλίσσεται μπροστά μου. Εβδομήντα χρόνια νωρίτερα, τη δεκαετία του 1920, ο παππούς μου, ένας κοντός γεροδεμένος δάσκαλος, ονόματι Δημήτρης Σταυρίδης, εκδιώχθηκε από την Τουρκία στο πλαίσιο εθνοκάθαρσης, δηλαδή πογκρόμ, εναντίον των Ελλήνων που ζούσαν στα απομεινάρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γλίτωσε την τελευταία στιγμή και με μια μικρή βάρκα διέσχισε το Αιγαίο, έφτασε στην Αθήνα και από εκεί πήγε στη Νέα Υόρκη. Ο αδερφός του δεν ήταν το ίδιο τυχερός και σκοτώθηκε από τους Τούρκους».
«ΥΠΕΡΗΦΑΝΟΣ ΩΣ ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ»
Και ο κ. Σταυρίδης συνεχίζει: «Τώρα, σχεδόν έναν αιώνα μετά, ο εγγονός του, που μιλάει ελάχιστα ελληνικά, επιστρέφει ως επικεφαλής ενός αντιτορπιλικού στην ίδια πόλη –τη Σμύρνη, που τώρα τη λένε Ιζμίρ– από όπου εκείνος απέπλευσε ως πρόσφυγας πριν από τόσα χρόνια».
Στις επικρίσεις από την πλευρά της Τουρκίας, ο κ. Σταυρίδης απαντά πως θα αφήσει τους άλλους να κρίνουν το εάν είναι καλό το βιβλίο ή όχι, ξεκαθαρίζει όμως πως «πραγματικά πιστεύω πως είναι ένα τίμιο βιβλίο. Αξίζει να σημειωθεί ότι, αν και είμαι εθνοτικά Ελλήνας, ο παππούς μου γεννήθηκε στην πραγματικότητα στην Τουρκία και πέρασε από την Ελλάδα στο δρόμο του προς τις Ηνωμένες Πολιτείες», λέει δηλώνοντας υπερήφανος για τη διπλή καταγωγή του, την ελληνική και την αμερικανική.
Το 2006 η ελληνοαμερικανική ομογενειακή οργάνωση ΑΧΕΠΑ τίμησε το ναύαρχο Σταυρίδη με το Μετάλλιο Ελευθερίας. Στην ευχαριστήρια επιστολή του, ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Σας ευχαριστώ για το Μετάλλιο Ελευθερίας της ΑΧΕΠΑ. Σημαίνει πάρα πολλά για μένα και την οικογένειά μου αυτή η τιμή και με έκανε να αισθανθώ πολύ υπερήφανος ως Ελληνοαμερικανός». Ο Σταυρίδης, στα παιδικά του χρόνια, έζησε δύο χρόνια στην Αθήνα, καθώς ο πατέρας του υπηρέτησε ως πεζοναύτης στην αμερικανική πρεσβεία. Την ίδια περίοδο στην πρεσβεία υπηρετούσε και ένας συνάδερφος του πατέρα του, την κόρη του οποίου μετά από χρόνια παντρεύτηκε ο διοικητής του ΝΑΤΟ. Ο εγγονός του Έλληνα μετανάστη, ιδιοκτήτη εστιατορίου στην Πενσιλβάνια, δεν κρύβει την ιδιαίτερη νοσταλγία για τον τόπο των προγόνων του. «Η Ελλάδα – αχ, η Ελλάδα!» γράφει στο βιβλίο του. «Καφετέριες παντού, λαμπερός ήλιος, καυτό αεράκι, ρετσίνα, σουβλάκι, ψητά κοτόπουλα, περίπτερα, μαγαζιά με σουβενίρ και φυσικά οι ίδιοι οι Έλληνες: μαύρα μαλλιά, έντονα χαρακτηριστικά προσώπου, ζωηρές κουβέντες και χειρονομίες, τσιγάρα, θερμές χειραψίες και συζητήσεις. Τους κοιτάω και αντικρίζω το παρελθόν μου». Ιδιαίτερα συγκινημένος μάλιστα, ο Τζέιμς Σταυρίδης αποδέχτηκε την πρόσκληση του αρχηγού ΓΕΕΘΑ και επισκέφθηκε την Αθήνα πριν από ένα μήνα.
Σε ανοιχτή επιστολή που έστειλε λίγο μετά την αναχώρησή του, ο Σταυρίδης δηλώνει εντυπωσιασμένος από την ομορφιά της Ακρόπολης, «όπως ο πρώτος Ανώτατος Διοικητής Ευρώπης του ΝΑΤΟ, στρατηγός Αϊζενχάουερ, πριν από σχεδόν 60 χρόνια». Χαρακτηρίζει «εθνικό θησαυρό» το νέο μουσείο και κάνει λόγο για «σημαντική συνεισφορά της Ελλάδας στην πλούσια ιστορία των Βαλκανίων, της Ευρώπης και όλου του κόσμου».
Ο μεγάλος, πάντως, πονοκέφαλος του Ελληνοαμερικανού διοικητή του ΝΑΤΟ είναι πλέον το Αφγανιστάν, καθώς στην Μπρατισλάβα της Σλοβακίας συναντήθηκαν οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ, όπου ο γ.γ. της συμμαχίας Ράσμουσεν επιχείρησε και πάλι να πείσει τα κράτη-μέλη ότι το Αφγανιστάν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα «συμμαχικό ζήτημα» με την κατ’ επέκταση ανάλογη συμβολή των μελών του ΝΑΤΟ.
Το επόμενο διάστημα, ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα θα ανακοινώσει την απόφαση για το αν και πόσο θα αυξήσει τις αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν, την ώρα που η κοινή γνώμη τάσσεται κατά του πολέμου και της αμερικανικής εμπλοκής στην περιοχή.